wtorek, 24 stycznia 2017

Muzeum Katyńskie - wstrząsające i zachwycające


Podróż śladami historii.

Muzeum Katyńskie. 
Wstrząsające i zachwycające zarazem. Wydaje się, że to sprzeczne ze sobą odczucia, ale tak było w moim przypadku.

Tysiące, tysiące, tysiące przedmiotów osobistych polskich żołnierzy, policjantów i innych przedstawicieli elity polskiego narodu. Każdy przedmiot niesie ze sobą mroczną historię konkretnego człowieka. Każdy przedmiot starannie ułożony w osobnym glinianym pojemniku. Pojemniki ułożone jeden na drugim tworzą pomarańczowe ściany, wiele ścian. Każdy przedmiot osobno wyeksponowany i odpowiednio podświetlony. Szczoteczki do zębów, grzebienie, medale, klucze, nieśmiertelniki, szachy wyrzeźbione prawdopodobnie w niewoli, okulary, obrączki... wszystkie cenne dla jeńców przedmioty, których nie odebrali im jeszcze oprawcy... I generalski mundur.

Muzeum Katyńskie mieści się obecnie na warszawskiej Cytadeli. Główne sale wystawowe zlokalizowano w należącej do twierdzy kaponierze.




























sobota, 21 stycznia 2017

Statek OLSZTYN w porcie



Statek "OLSZTYN". 

Stara pocztówka z obiegu w 1959 roku.
"OLSZTYN" to drobnicowiec niemieckiego typu “Hansa-A”.
Parowiec. Silnik parowy 4-cylindrowy został wyprodukowany przez Rheinstahl-Borsig A.G., Berlin.   

Historia statku jest nieco zawiła:
  • Statek został zwodowany w 1944 roku w holenderskiej stoczni "Werf de Noord" w Alblasserdam dla niemieckiego armatora Hansa Line, Brema. Wyposażenie zamontowano w niemieckiej stoczni Flensburger Schiff-Geschellschaft, Flensburg. Statek pływał pod niemiecką banderą jako "IMKENTURM". Uczestniczył w ewakuacji niemieckiej ludności cywilnej i żołnierzy z terenów wschodnich. W dniu 01.05.1945 został uszkodzony we Flensburgu przez bomby. Gdy wojna zakończyła się (08.05.1945) statek nadal stał we Flensburgu przycumowany do pirsu należącego do Flensburger Schiffbau-Gesellschaft.
  •  W dniu 25.06.1945 roku został przejęty przez Brytyjczyków. W okresie 04.07.1945-1946 pływał pod brytyjską banderą jako "EMPIRE GANTRY". Armator: Moss Hutchison Line Ltd.

piątek, 20 stycznia 2017

Pruski oficer - G. Hoffmann - Allenstein Goldap Arys O/Pr.




Stara fotografia przedstawiająca pruskiego oficera. Na piersi krzyż żelazny. 
U pasa kabura z pistoletem Luger P08 Parabellum.
Druga osoba to zapewne matka. 

Fotografia wykonana w atelier G. Hoffmann Allenstein, Goldap Arys O/Pr. 
Herr Hoffmann miał jak widać aż trzy zakłady fotograficzne w Prusach Wschodnich. W którym została wykonana ta fotografia?


niedziela, 15 stycznia 2017

Olsztyn 1959. Ratusz, Wysoka Brama, "Karolek".



Dziś skontaktował się ze mną Pan Darek Orzol. Przesłał mi skany trzech fotografii Olsztyna, które znalazł w swoim domowym archiwum.
Fotografie zostały wykonane seryjnie od lewej do prawej. Pozwoliły na połączenie ich w całość metodą fotomontażu. Powstała sympatyczna panorama Olsztyna - to ostatnia (czwarta) fotografia. Oceńcie sami.  
Fotografie są bardzo interesujące - widać na nich jeszcze taki powojenny bałagan. Budynek z lewej to rudera bez okien. Obok kawałek zaniedbanego trawnika. Z prawej trwa jeszcze budowa kamienicy, w której przez długie lata był mój ulubiony sklep sportowy.
Panie Darku - serdecznie dziękuję za przesłane fotografie!









piątek, 13 stycznia 2017

Tajemnica zaginionej tablicy z pomnika poległych na cmentarzu w Dajtkach


Wczoraj w Muzeum Nowoczesności odbyła się prezentacja odnalezionej tablicy z pomnika poległych w pierwszej wojnie światowej żołnierzy - mieszkańców dawnych Dajtek, czyli Deuthen.
W trakcie prezentacji zarówno samą tablicę, jak i stan badań nad jej historią przedstawił olsztyński historyk Rafał Bętkowski. Okazuje się, że historia tej tablicy skrywa wiele tajemnic - zarówno związanych z zaginięciem tablicy, jak i jej odnalezieniem.
Tablica nie zaginęła zaraz po wojnie, ale - jak twierdzą świadkowie - dopiero na początku lat siedemdziesiątych. Zdejmowało ją dwóch panów. Niektórzy mówią, że na polecenie władz wojewódzkich lub partyjnych (co wtedy właściwie na to samo wychodziło). Czy na pewno? Czy w takim przypadku tablica nie zostałaby zniszczona? Może trafiła na złomowisko, skąd ją ktoś uratował? Zadziwiające jest, że w takiej sytuacji tablica przetrwała do naszych czasów.
A jak została odnaleziona? Pod koniec 2015 roku pojawiła się na złomowisku w Nadarzycach koło Złotowa (informacja z Biuletynu Muzeum Nowoczesności nr 6). Potem znów zaginęła. Odnalazła się w 2016 roku w Gdańsku, gdzie ktoś podarował ją do muzeum Strefa Historyczna Wolne Miasto Gdańsk. Tam też dokonano pierwszej, wstępnej identyfikacji tablicy. Nikt nie wie, co działo się z tablicą w międzyczasie. Niektórzy mówią o cudzie - cudzie, że tablica dotrwała do naszych czasów.
Po prelekcji Rafała Bętkowskiego rozgorzała dyskusja. Z rozmów z kilkoma osobami, którzy zgodnie to potwierdzają - wynika, że największe wrażenie, powodujące wręcz ciarki na plecach, wywarł na wszystkich moment, kiedy jeden ze słuchaczy zabrał głos i powiedział: "Nazywam się ................... (i tu padło nazwisko wymienione na tablicy), jestem mieszkańcem Dajtek, osoby wymienione na tablicy to moja rodzina, opowiadał mi o nich ojciec".

Przeczytajcie nazwiska wymienione na tablicy: Moczarki, Rykowski, Koslowski, Konieczka, Langowski, Wroblewski, Kornalewski, Gorski, Orlowski, Woidowski Iablonski, Falkowski, Dombrowski i inne - to nazwiska Warmiaków, polskojęzycznych mieszkańców Warmii.
Jak słusznie zauważył Rafał Bętkowski - takich pierwszowojennych pomników nie można traktować jako pamiątek pruskiego militaryzmu. W czasie pierwszej wojny światowej nie było zwyczaju ani możliwości sprowadzania do domu ciał poległych żołnierzy. Zostali pochowani tam, gdzie polegli, najczęściej daleko od domu - we Francji, w centralnej Polsce itp. Pomniki, jak ten w Dajtkach, stanowiły miejsce, gdzie najbliżsi mogli ich opłakiwać, pomodlić się za ich duszę, zapalić świeczkę.

Co jeszcze zrobiło na mnie duże wrażenie? Dziury po kulach. Przestrzeliny. Jakiś sowiecki sołdat zapewne pociągnął po pomniku z pepeszy.






Pomnik przed wojną:


Pomnik przed wojną - źródło:  Gazeta Wyborcza


Pomnik przed remontem - luty 2009 roku:










Pomnik został wyremontowany w 2013 roku. Dodano tablicę wykonaną z czarnego kamienia. Napis w dwóch językach: polskim i niemieckim. Niestety wtedy nikt nie wiedział, jak tablica wyglądała w oryginale. 
Tak pomnik wygląda dziś, czyli 14 stycznia 2017 roku: