Tartak Raphaelsohnów – Muzeum Nowoczesności w Olsztynie.

Tartak Raphaelsohnów to ostatni relikt olsztyńskiej dzielnicy przemysłowej, która mieściła się na przełomie XIX i XX wieku w zakolu Łyny, której teren zajmuje dziś w dużej części Park Centralny.

Powstały tu wtedy:

- nieodżałowana gazownia miejska, którą starsi mieszkańcy miasta sami jeszcze zapewne pamiętają

- pięć tartaków

- dwa browary

- młyn parowy

- fabryka maszyn z odlewnią żelaza

- fabryka octu

- fabryka chemiczna

Tartak powstał około 1884 roku. Został zbudowany przez Louisa Raphaelsohna i jako tartak funkcjonował do 1929 roku, kiedy to został odsprzedany jednej z miejskich spółek. Wówczas budynek tartaku został przebudowany na warsztaty i magazyny. Po wojnie zaczął niszczeć, szczególnie po 1987 roku, kiedy to wyprowadziły się z niego miejskie przedsiębiorstwa.

W szczytowym okresie degradacji - w 2005 roku - tartak wyglądał tak:

Tartak ocalał wyłącznie dzięki zapałowi, stanowczości i – nie boję się tego tak nazwać - upierdliwości lokalnych stowarzyszeń i społeczników.  Rewitalizacja tartaku i stworzenie w nim muzeum miała wielu przeciwników zarówno wśród miejskich urzędników, jak i niektórych mieszkańców miasta. Pierwsi uważali, że to zły pomysł i stawiali społecznikom absurdalne zarzuty lansowania własnych osób. Drudzy pisali na forach: lepiej byście za te pieniądze drogi zbudowali albo dali biednym.

Moi Kochani – tak nie można. Jednostki samorządowe realizują różne zadania ustawowe, na które otrzymują fundusze. Są pieniądze zabudżetowane na pomoc społeczną, są na drogi, są i na cele kulturalne. 

A i nie samym chlebem człowiek żyje. Musimy rozwijać miasto w sposób zrównoważony, dbając o każdą dziedzinę życia mieszkańców. Inne rozwiązania będą skutkowały powolną degradacją miasta.

Podsumowując - udało się.  Tartak został uratowany, a dzisiaj wszyscy mogą być dumni z podjęcia właściwych decyzji.

A muzeum w tartaku Raphaelsohnów doskonale wpisuje się w światowe i ogólnopolskie trendy rewitalizacji starych zabytkowych obiektów przemysłowych na potrzeby obiektów muzealnych, kulturalnych, służących zaspokojeniu wyższych potrzeb mieszkańców.

Przykłady:

- Muzeum Powstania Warszawskiego w dawnym budynku Elektrowni Tramwajowej w Warszawie,

- centrum handlowo-rozrywkowe Mmanufaktura w dawnych zakładach I.K. Poznańskiego w Łodzi,

- Centrum Biznesu, Handlu i Sztuki Stary Browar w dawnym Browarze Hungera w Poznaniu.

Ponadto zrewitalizowany tartak idealnie wpisuje się w krajobraz nowo powstałego tutaj Parku Centralnego. Myślę, że muzeum będzie miało dużo odwiedzających, także spośród spacerowiczów.

Muzeum pod nazwą „Centrum Techniki i Rozwoju Regionu MUZEUM NOWOCZESNOŚCI w Olsztynie” wkrótce zostanie otwarte. Czekam z niecierpliwością.

O tym, że było warto – niech świadczą zdjęcia.