piątek, 2 stycznia 2015

Ordensburg Marienburg 1936 - Zamek Malbork 2014

Dzisiaj podróż w czasie do dawnego Marienburga. 
Poniżej przedwojenna pamiątka dla turystów - 10 fotografii formatu 6 x 9 cm, które sprzedawane były w kartonikowej obwolucie, zatytułowane: Marienburg, Westpreussen, 10 Ansichten in echter Photographie.

1. Hochschloss mit Dansker - Zamek Wysoki i gdanisko

Pierwsza fotografia i od razu błąd autorów. Na fotografii wykonanej od strony południowo-wschodniej widać Zamek Wysoki i wieżę główną. Wieża zwana gdaniskiem jest tu niewidoczna, a usytuowana jest od strony zachodniej.
Widok jest niby taki sam, jednak nie ten sam. Zamek uległ ogromnym zniszczeniom w 1945 roku, a szczególnie jego ściana wschodnia z widocznym tu kościołem zamkowym pod wezwaniem NMP. Zamek został odbudowany przy uzyciu dostępnych w PRL-u technologii, jednak widać, że zabrakło tu precyzyjnego wykończenia detali architektonicznych.






Jak wielkim zadaniem była odbudowa zamku malborskiego, można sobie uzmysłowić oglądając ten widok zamku z 1945 roku. Wschodnia ściana Zamku Średniego praktycznie nie istnieje. Z kościoła zamkowego pozostały jedynie resztki.

2. Westseite - strona zachodnia



Na tej fotografii widać gdanisko. To ta prostokątna wieża po prawej.
Gdanisko (dansker, danzker) – to jeden z elementów architektonicznych średniowiecznych zamków warownych, występujący najczęściej w formie wieży usytuowanej na zewnątrz linii murów obronnych i połączonej z zamkiem krytym przejściem mostowym. Gdanisko oprócz funkcji obronnych pełniło funkcję wieży ustępowej (latryny),
 czyli po naszemu - kibelka. 

3. Schlosskirche mit Marienbild - kościół zamkowy z wizerunkiem Madonny


W niszy zamkowego kościoła pojawił się wizerunek malborskiej Madonny. To tylko plakat na płótnie. Wyjątkowo rzadki zabytek - średniowieczna 8-metrowa figura pokryta mozaiką - uległ zniszczeniu w 1945 roku. Kilka lat temu powstała Fundacja "Mater Dei", która postawiła sobie zadanie odbudowy monumentalnej figury Madonny. 
Zacna to i chwalebna inicjatywa.
Zobacz: www.materdei.org.pl

4. Grosser Remter - Wielki Refektarz

Wielki Refektarz to jedno z najwspanialszych pomieszczeń krzyżackiego budownictwa, przeznaczone na cele świeckie. Tutaj odbywały się biesiady rycerzy – gości z całej Europy, przybywających tu, aby pomóc Krzyżakom w walce z poganami.



Neogotycki podwójny tron z baldachimem wykonany w latach 1908-1909. Wykorzystywany podczas oficjalnych wizyt w malborskim zamku cesarza Wilhelma II i jego mażonki Augusty Wiktorii. 

 5. Konventsremter - Refektarz Konwentu

Refektarz Konwentu, czyli po prostu jadalnia. Tutaj członkowie Konwentu malborskiego zbierali się na posiłek dwukrotnie w ciągu dnia: przed południem na śniadanie i wieczorem na kolację, po odprawieniu nieszporów.

Niestety, będąc w Malborku, nie dotar
łem do tego pomieszczenia. Z fotografiami w dłoni wybrałem się specjalnie na wycieczkę z przewodnikiem, aby niczego nie przeoczyć. Przewodnik mnie tu nie doprowadził.
Może ktoś dysponuje fotografią tego pomieszczenia, którą móg
łby mi użyczyć, abym mógł pokazać dla porównania współczesny widok Refektarza Konwentu?

6. Sommerremter - Letni Refektarz 

Letni refektarz pełnił funkcję sali audiencyjnej, w której Wielki Mistrz podejmował obce poselstwa i innych dostojnikow.


Nad kominkiem wmurowana jest kamienna armatnia kula. Według legendy jest to kula, która uderzya tu podczas ostrzeliwania zamku w trakcie oblężenia jej przez wojska Władysława Jagiełły po bitwie pod Grunwaldem.



7. Inneres der Schlosskirche - wnętrze kościoła zamkowego

Gotyckie wnetrze kościoła zamkowego w Malborku.

Wnętrze kościoła zamkowego widziałem pierwszy raz. Kiedy byłem w Malborku poprzednim razem, nie było dostępne. 
Muszę przyznać, że zrobiło na mnie piorunujące wrażenie. Mimo, że jest to w zasadzie ruina, a może właśnie dlatego. 
Miejsce warte odzwiedzenia bardziej, niż jakiekolwiek inne w malborskim zamku.

  

Dwie rzeczy zwracają największą uwagę:1. Ogrom zniszczeń - nie wiem, czy cakowite odtworzenie wnętrza kościoła będzie kiedykolwiek możliwe,
2. Paskudne efekty odbudowy kościoła w okresie powojennym. Szczególnie zwraca uwagę brzydki betonowy sufit. Myślę jednak, że w tamtym okresie nie było technologii, umiejętności, ani pieniędzy, aby odtworzyć piękne gotyckie sklepienia.

Kiedy patrzę na to wnętrze, nachodzi mnie jeszcze jedna myśl. Do tej ruiny, do unicestwienia własnej spuścizny narodowej, niestety doprowadzili żądni władzy politycy. Mamy już XXI wiek. Do niedawna myślałem, że tamte czasy bezpowrotnie przeminęły. Do niedawna. Teraz na wschodzie ujawnił się kolejny oszołom, który cofnął Europę do lat 50-tych XX-go wieku.


Tajne przejście albo ukryty skarb? Coś dla Indiany Jonesa albo innego Pana Samochodzika.


Pozostaości ołtarza.


Co to za ptaszysko?

Pięknie zachowany. Chyba jako jedyny element przedwojennego wyposażenia kościoła - w całości.



 8. Kreuzhof - dziedziniec Zamku Wysokiego








9. Eingang zur St. Annakapelle - wejście do kaplicy Świętej Anny
Wejście do kaplicy świętej Anny, pełniącej funkcje kaplicy grobowej Wielkich Mistrzów.
Niestety tego miejsca również nie widzia
łem. Wnętrze jest podobno przepiękne, jednak przewodnik pominął tę kaplicę.

10. Lauben mit Rathaus - arkady kamienic i Ratusz

Gotycki ratusz i arkady starych kamienic. 




Ratuszowi przydałby się solidny remont. Trochę wstyd. W zamek pakowane są ogromne pieniądze, a taki - jakby nie było niewielki obiekt - jest bardzo zaniedbany. 


Niestety cała malborska starówka została zniszczona w 1945 roku. W jej centrum ocalał jedynie ratusz. Kolejne nieszczęście to powojenna zabudowa. Blokowisko w bezpośrednim otoczeniu średniowiecznego zamku to straszliwa pamiątka z czasów PRL-u.



2 komentarze:

  1. Gdaniskiem nazywane były wieże/ baszty pełniące funkcję toalety.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tak, gdanisko widać na ostatniej fotografii w części 2. "Westseite - strona zachodnia", wykonanej z drugiej strony Nogatu. Podobno pod gdaniskiem płynęła niegdyś woda, tak aby krzyżackie kupki mogły popłynąć dalej, poza zamek, nie zanieczyszczając atmosfery Wielkiemu Mistrzowi. Ciekaw jestem jak to wyglądało w epoce, skoro dziś gdanisko stoi wewnątrz zamkowych murów?

      Usuń